Mikołajki - obchodzonego zeświecczona
nazwa dnia Świętego Mikołaja6 grudnia.W dniu tym "Święty Mikołaj"
przynosi dzieciom prezenty. Zazwyczaj są to drobne upominki, słodycze
lub małe zabawki. Ostatnio w centralnej Polsce terminem tym określa się
prezenty wręczane pod choinkę w Wigilię Bożego Narodzenia.
Istnieje
wiele legend związanych z tym zwyczajem. Jedna z nich,zapewne z
anglosaskim rodowodem, mówi, że 6 grudnia Święty Mikołaj wczesnym
rankiem, kiedy jeszcze wszystkie dzieci śpią, zagląda przez szybkę do
domu. Gdy zobaczy wyczyszczone buty, zostawia tam upominek dla
domowników. Jeżeli zaś nie zobaczy żadnych butów lub będą one brudne
zamiast prezentu zostawi tylko zgnitą pyrę (pozn. zgniły ziemniak).
Gwiazdor - postać rozdająca prezenty w Wigilię
Bożego Narodzenia występująca na terenach Wielkopolski i Kaszub.
Prawdopodobnie był nawiązaniem do podobnej postaci, która zastąpiła
świętego Mikołaja w luterańskich Niemczech. Wywodzi się z dawnych grup
kolędników, zaś nazwa od noszonej przez nich gwiazdy. Była to postać
ubrana w baranicę i futrzaną czapę, z twarzą ukrytą pod maską lub
umazaną sadzą.Gwiazdor nosił ze sobą wór z podarkami i rózgę. Odpytywał
on dzieci z pacierza, znał dobre i złe uczynki i w zależności od wyniku
wręczał prezent lub bił rózgą. Obecnie Gwiazdor zlał się ze św.
Mikołajem,zaś z dawnych atrybutów pozostała mu rózga, którą wymierza
karęnie grzecznym dzieciom. Nadal jednak częsty jest zwyczaj obchodzenia
domów przez osoby przebrane za Gwiazdora, które za opłatą wręczają
prezenty i pytają domowników, przeważnie dzieci, o zachowanie w ciągu
roku, znajomość modlitw, wierszów, bądź kolęd. Od św. Mikołaja odróżnia
od Gwiazdora też fakt, że w świadomości Wielkopolan Gwiazdorów
przeważnie jest wielu, zaś rozdający prezenty 6. grudnia Mikołaj jest
tylko jeden. Współcześnie na skutek migracji oraz wpływu mass-mediów i
działalności centrów handlowych, część mieszkańców Wielkopolski i Kaszub
(zwłaszcza w dużych miastach)porzuciło tradycję Gwiazdora na rzecz
Mikołaja, nadal jednak w tych regionach znacznie popularniejszy jest
Gwiazdor.
0 komentarze:
Prześlij komentarz